Jachty – podział i specyfika

Żegluga jachtem przestała być sposobem na pokonywanie dróg morskich w konkretnych celach, a stała się sposobem na relaks lub bicie sportowych rekordów. Choć zasadniczo prezencję jachtu każdy może sobie w ogólnych zarysach wyobrazić, kategoria ta jest dosyć zróżnicowana. Klasyfikacja jachtów może być dokonywana na podstawie zasadniczych cech, jakie posiadają tego rodzaju jednostki pływające.

Przeznaczenie łodzi

Jachty traktowane jako część sportowego ekwipunku i przeznaczone do podejmowania sportowych wyzwań to tak zwane jachty regatowe. Ponieważ ich zadaniem jest płynąć szybko i zwrotnie, są wyposażone w absolutne minimum akcesoriów, a sterowanie nimi jest bardzo precyzyjne. Znacząco różnią się od nich jachty zwane turystycznymi, dedykowane rejsom rekreacyjnym – tam wyposażenie ma służyć raczej wygodzie goszczącej tu załogi, a sama łódź nie ma potrzeby udowadniać sowich możliwości technicznych. Z kolei jachty szkoleniowe to jednostki najmniej skomplikowane: ponieważ jako sprzęt służący do nauki żeglarstwa powinny być proste w obsłudze. Oczywiście istnieją także modele pośrednie, łączące cechy poszczególnych typów łodzi.

Rodzaj napędu

Zasadniczo każdy jacht polega na sile wiatru – wysokie białe żagle to znak rozpoznawczy statku przeznaczonego do żeglowania. Jednak nie jest wykluczone korzystanie ze zdobyczy techniki, które potrafią znacząco usprawnić korzystanie z tego środka transportu, a także rozwiązać problemy związane z ewentualną ciszą na morzu, czyli zbyt słabym wiatrem. Obok tradycyjnych jachtów żaglowych spotyka się więc także jachty żaglowo-motorowe i motorowe, przy czym te ostatnie zupełnie rezygnują z żagla na rzecz napędu mechanicznego. Sympatyków żeglarstwa nie sposób jednak przekonać, że jakiekolwiek unowocześnienie jest w stanie uczynić bardziej atrakcyjnym szlachetnie wyglądający jacht żaglowy.

Docelowy akwen

Miejsce, w jakim dany jacht ma być użytkowany, także wymusza na nim pewne cechy. Im większy ma się na myśli obszar akwenu, który planuje się eksplorować jachtem, tym bardziej nieprzewidziane warunki pogodowe należy brać pod uwagę. Poszczególne kategorie jachtów opisuje się wówczas poprzez określenie w skali Beauforta, do jakiego rodzaju warunków jest przystosowana łódź. Jachty oceaniczne projektuje się w taki sposób, by były w stanie wyjść zwycięsko z konfrontacji z silnym wiatrem, a nawet sztormem, a jachty pełnomorskie przystosowane są do wiatru wiejącego z prędkością 8 stopni w skali Beauforta. Łodzie przeznaczone do żeglugi przybrzeżnej i po wodach osłoniętych, mają potencjał, by zmierzyć się z raczej słabym wiatrem.


Kilka słów o żeglowaniu dla początkujących

Szum fal i wiatr we włosach, czyli właśnie rozpoczynasz przygodę z żeglarstwem. Zanim wejdziesz na pokład i ruszysz w rejs, warto poznać podstawowe kwestie związane z przebywaniem na jachcie. Ułatwią ci one pierwsze kroki w rozwijaniu pasji żeglowania. Bez tego bowiem woda może stać się prawdziwym wrogiem. Możecie mi wierzyć, żegluję od wielu lat i niejedno już widziałem.

Dzięki zdobyciu wiedzy o żeglowaniu jachtami unikniesz niespodzianek takich, jak np. uderzenie się w głowę bomem. Zwiększysz również swoje bezpieczeństwo podczas rejsów. Dodatkowo hasła takie, jak rufa czy kadłub nie będą dla ciebie czymś obcym.

Kilka słów o budowie jachtu

Najważniejszym elementem konstrukcyjnym jachtu jest kadłub wykończony z przodu dziobem. Posuwając się dalej, po prawej stronie mamy prawą burtę, a po drugiej stronie lewą. Przestrzeń między dziobem a tylną częścią to tzw. rufa.
Kadłub zwykle wykonuje się z laminatów lub tworzyw polietylenowych, które zapewniają mu wysoką wytrzymałość. Dodatkowo w celu zmniejszenia oporu wody jego powierzchnia jest gładka. Wodoszczelne pokrycie kadłuba to płaski lub zabudowany nadbudówką pokład. Osoby znajdujące się na jachcie zajmują miejsce w specjalnym wgłębieniu w pokładzie, zwanym kokpitem. Jego wielkość uzależniona jest od przeznaczenia jachtu.

Co to jest miecz, bom czy takielunek?

Klasyfikacja jachtów uzależniona jest od ich stateczności i tak rozróżnia się jachty mieczowe, balastowe i balastowo-mieczowe. Większość łodzi posiada na wyposażeniu komory wypornościowe, dzięki którym w razie wywrotki uzyskuje pływalność. Miecz łodzi, czyli lekka płetwa umocowana w skrzynce mieczowej ma na celu zapobiegać dryfowi jachtu w bok. Dzieje się tak dzięki zwiększaniu oporu bocznego kadłuba poprzez wysuwanie się lub wychylanie miecza pod dno łodzi.
Ze względu na takielunek czyli zewnętrzne wyposażenie kadłuba oraz łączenie z masztem żaglówki dzieli się na różne typy, np. fregata, slup, kecz czy szkuner.

Podstawowe elementy takielunku to olinowanie stałe i ruchome. Pierwsze z nich ma na celu podtrzymanie masztu. Przednie sztagi i tylne achtersztag podtrzymują go w płaszczyźnie podłużnej, a wanty stabilizują maszt w płaszczyźnie poprzecznej. Drugie olinowanie z kolei umożliwia stawianie i  opuszczanie żagli w pionie, sterowanie żaglami podczas żeglugi, do czego służą szoty i talie. Służy również do odpowiedniego wyprofilowania żagli w zależności od siły wiatru. Do tego wykorzystuje się halsówki czy obciągacz bomu.

Główny maszt określa się mianem grotomasztu, a drugi nazywany jest bezanmasztem.
Bomem nazywane są drzewce lub belki o poziomym przebiegu, które mocują dolny lik żagla. Produkowane są one zazwyczaj z drewna, ze stopów aluminiowych czy rur stalowych.

Mam nadzieję, że chociaż w części udało mi się przedstawić najbardziej podstawowe pojęcia żeglarskie. Nie pozostaje mi nic innego, jak „ahoj przygody i płyńmy dalej do kolejnego postu”:)